Kalp kapak ameliyatları, kalp kapaklarının darlık ya da yetmezliği sebebiyle yapılmaktadır. Bu hastalarda ameliyat öncesinde şikayet olmayabilir ya da nefes darlığı, göğüs ağrısı, çarpıntı gibi şikayetler yaşanabilir. Şikayeti olmayan hastalarda ameliyat endikasyonu olarak kalp fonksiyonlarında bozulma görülmektedir. Bu hastalarda kapak ameliyatları kalbin fonksiyonunun bozulmaması amacıyla yapılır.
Protez Kapağın Seçimi
Kalp kapak hastalıklarında tamir ilk seçenektir. Kapak tamiri uygun ya da mümkün olamayan hastalarda ise protez kalp kapakları takılmaktadır. 50 yaşın altında genellikle metalik kapak takılsa da 70 yaşın üzerindeki hastalarda genellikle biyolojik kapaklar tercih edilmektedir. Ancak, 50 ile 70 yaş arasında “gri zon” dediğimiz bir dönem vardır ki bu hastanın genel durumu ve mevcut hastalıkları düşünüldüğünde kapak seçiminin hastaya göre yapıldığı dönemdir. Gri zon bazı kaynaklara göre 60 ile 70 yaş aralığını kapsar. Bu sebeple, protez kapak seçimi hakkında karar vermeden önce mutlaka cerrahınızla konuşmanız gerekir. Kişisel özelliklerinizi, yaptığınız işi, kalp hastalığınızı, hayat tarzınızı, genel durumunuzu, eşlik eden hastalıklarınızı ya da hamilelik düşüncenizi mutlaka kendisiyle paylaşın. Kapak seçiminde önemli olan şey cerrah ve hastaların beraberce ve tıbbi kılavuzlar eşliğinde karar verebilmelidir.
Ameliyat Sonrası Evde Bakım ve İyileşme Dönemi
Anlayan sonrası evde bakım ve iyileşme dönemi genellikle 4-6 hafta kadar sürmektedir. Bu dönemde hastaların ilaç tedavilerine uyumu, düzenli fiziksel aktivitelerde bulunmaları, solunum egzersizleri, kuvvetli beslenmeleri, enfeksiyondan uzak durmaları ve düzenli takipleri son derece önemlidir.
Ameliyat Sonrası Egzersiz
Düzenli fiziksel aktivite kalp ameliyatı sonrası hastaların bedenen daha iyi bir duruma gelmelerini sağlar. Yürüyüş ameliyat sorası iyi bir aktivite örneğidir. Hastaların bedenen güçleri yettiği sürece ve kondisyonları arttığı miktarda yürüyüş yapmalarını öneriyoruz. Evde ya da ev dışında yürüyüş mesafelerini düzenli bir şekilde arttırmalarını isteriz. Doktorunuza mutlaka danışarak egzersizlerinizi düzenleyiniz.
Hastaların evde yatakta yatarak iyileşmeyi beklemelerini önermeyiz. Kalp ve akciğer fonksiyonlarının daha iyi bir hale gelmesi için oturmak, yürümek ve solunum egzersizleri yapmak çok önemlidir. Hastaların akciğer kapasitelerinin artması için” triflo” denilen solunum egzersiz aleti kullanmalarını özellikle tavsiye ederiz.
Kan Sulandırıcı İlaç Kullanma İhtiyacı ve Kullanım Süresi
Mekanik kalp kapağı takılan hastaların ömür boyu kan sulandırıcı ilaç kullanmaları gerekmektedir. Biyolojik kalp kapağı olan hastalar ise kılavuzlar eşliğinde yaklaşık 6 ay kadar kan sulandırıcı ilaç kullanırlar. Altı aydan sonra mevcut durumlarına ve eşlik eden hastalıklarına göre daha farklı bir ilaç kullanabilirler. Kan sulandırıcı ilaçların kullanımı, kullanım süresi ya da ne şekilde kullanacağı kardiyologlar ya da kalp cerrahları tarafından bilinmektedir. Kalp kapak ameliyatı olduktan sonra hastalara taburcu ve kontrol zamanlarında bu süreler söylenmektedir. Siz de kapak değişimi ameliyatı olduysanız ne kadar süre kan sulandırıcı ilaç kullanıcılarınızı doktorunuza sorunuz ve gerekli bilgiyi alınız.
Kan Sulandırıcı İlaç İçin Düzenli Kan Testleri
Kapak ameliyatı olan hastalar ameliyattan sonra kan sulandırıcı ilaç kullanırlar. Metal ya da biyolojik kapak takıldıysa kan sulandırıcı ilaçların kanda sulandırıcı özelliğini gösteren testlerin erken dönemde sık aralıklarla yapılması gerekir. İlaç tedavi dozu ve test sonuçları düzene oturduktan sonra ayda bir kere kan testi ile “İNR seviyesi” takip edilerek hastaların takibi yapılır.
Kan kanın sulanma seviyesi hastaların beslenmesine ve kullandığı ilaçlara göre değişiklik gösterebilir. Genel bilgi kabaca kırmızı ya da yeşil renkli besinlerin yani semizotu, ıspanak, kiraz ya da vişne gibi gıdaların kanın daha çok sulanmasına sebep olduğudur. Bu besinlerin alımı belli miktarda olmalıdır; yani, aşırı miktarda yenmeleri kanı fazla sulandırır ve kanama problemine yol açabilir. İNR test seviyesi ise belirli şekilde beslendiği takdirde, diyetisyen eşliğinde, kan sulandırıcı ilaç dozu ayarlanarak ayarlanabilir.
Esas amaç, hastaların yemesi gereken gıdaların sabit tutularak gerekli ve uygun miktarlarda yenmesi, beslenmeye devam ederken ise hastanın ilaç dozunun ayarlanmasıdır. Yeşil ya da kırmızı renkli gıdaların beslenme sırasında da abartılmaması makul miktarlarda yenmesi özellikle önemlidir. Bu yüzden, belirli bir diyetisyen desteğinde beslenme düzeni oluşturulduktan sonra sizin ihtiyacınıza uygun tedavi planı yapılmalıdır ki, İNR test seviyeniz çok yükselmesin ve kanama gibi sorunlara sebep olmasın
Beslenme ve Yiyecekler
Ameliyat sonrasında proteinden zengin, vitamin ve lif açısından desteklenmiş gıdalarla beslenilmesi, diğer yandan aşırı yağlı ve karbonhidrat içeren gıdalardan uzak durulması önemlidir. Beslenme saatleri ve porsiyonların makul miktarlarda olması, diyetisyen desteğinin yapılması ve düzenli kalp kontrolleri faydalı olacaktır.
Sıvı alımı ise hastaların organ fonksiyonlarının durumuna göre doktorunuzca ayarlanacaktır. Böbrek yetmezliği ve kalp yetmezliği hastalarının kardiyoloji ve nefroloji gibi uzmanlık dallarınca takibi de ameliyat sonrası önemlidir.
Önemli olan ameliyat sonrası ilk 4-6 hafta bünye güçlenene kadar kendinize iyi bakıp, iyi beslenmeniz sizin açınızdan faydalı olacaktır.
Enfeksiyona Karşı Dikkat
Kalp kapak ameliyatlarından sonra hastaların ilk bir ay boyunca bağışıklık düşmesi sebebiyle izolasyonu son derece önemlidir. Hastaların genellikle evde aile bireyleriyle beraber iyileşme dönemini geçirmeleri ve ziyaretçilerinin kısıtlanması enfeksiyona karşı önlem açısından önerilir. Hijyenik bir ortam hastaaların faydasına olacaktır. Nezle, grip gibi solunum yolu hastalıklar kişiden kişiye yakın temas sonucu çok kolay bulaşır. Bu sebeple hastaların ameliyat sonrası ilk 4 haftayı kendi aileleriyle birlikte geçirebilirler.
Hastalarda bir protez kapak takılı olduğu için herhangi bir sebepten dolayı ateşlerinin 38 dereceyi geçmesi durumunda mutlaka bir doktora başvurmalarını öneriyoruz. Gereken tedaviyi almaları komplikasyonların önlenmesi protez kapak enfeksiyonunu önlemek açısından önemlidir.
Bunun dışında herhangi bir cerrahi girişim gerektirecek durumlarda da (diş çekimi, ameliyat gibi) mutlaka doktorlarına danışmaları ve antibiyotik tedavisi altında işlemlerini yaptırmalarını öneriyoruz.
Ameliyat ya da Cerrahi İşlem Gerektiren Durumlar
En basit ya da en kompleks cerrahi girişim gerektirecek durumlarda mutlaka ameliyat öncesi kardiyoloğunuza başvurmanız önerilir. Bu girişimler diş çekimi, kanal tedavisi, endoskopi, koroner anjiyografi, fıtık ameliyatı, prostat biyopsisi ya da daha kompleks ameliyatlar olabilir.
Protez kapak takılan hastalar bildiğiniz gibi kan sulandırıcı ilaç kullanırlar. Kan sulandırıcı ilacın işlemlerden belirli bir süre önceden kesilmesi ve bunun yerine başka tür ya da başka tipte kan sulandırıcı ilaçların verilerek yapılacak ameliyata alınması gerekmektedir.
Hastalar ameliyata ya da girişimlere alındıktan sonra kanama ile ilgili bir komplikasyon yoksa bu ilaçların belirli bir düzen içinde tekrardan başlaması gerekiyor. Bu sebeple herhangi bir kan sulandırıcı kullanıyorsanız yapılacak işlemlerden önce mutlaka doktorunuza başvurunuz.
Diğer bir konu ise girişimsel işlemler (anjiyografi ya da endoskopi gibi), ameliyatlar ya da cerrahi işlemlerin kalp kapak ameliyatı olan hastalarda belirli kurallar dahilinde yapılmasıdır. Yani kardiyoloji ya da enfeksiyon hastalıkları uzmanlarına danışılarak “profilaksi” dediğimiz önleyici antibiyotik tedavisi altında yapılmasıdır. Size de basitte olsa bir cerrahi girişim önerildiyse işlem öncesi doktorunuza danışmanız önerilir.
Kapak Sesi
Miktar kapak tamiri olmuş iseniz kapağınızdan herhangi bir ses duymayacaksınız. Eğer metal bir protez kapak takılmış ise metal kapakların “klik sesi” dediğimiz saat sesine benzer bir ses duyabilirsiniz. Bu metalik klik sesi kişinin kilo durumuna, takılan kapak sayısına ve kapak modeline göre az ya da çok olabilir. Sessiz ortamlarda sesler daha belirginleşebilir ve dışardan duyulabilir. Bu endişelenecek bir durum değildir. Kilolu insanların bu sesleri daha az duyduğunu, zayıf insanların ise daha net duyduğunu biliyoruz. Bu seslerde artış olması, klik sesinin hızlanması ya da düzensiz olması durumunda doktorunuza başvurarak ritim durumunuzu değerlendirebilirsiniz. Biyolojik kapaklarda ise herhangi bir kapak sesi duyulmaz. Unutmayın ki, birçok hasta belli bir süre sonra bu seslere alışır ve duymaz hale gelmektedir.
Hamilelik Düşünülüyor İse
Kapak ameliyatı olacak genç hastalarda hamilelik özellikli bir konudur. Bu konuda kardiyoloji-kalp cerrahisi dünya kılavuzları yol göstermektedir. Genç hastalarda metalik ya da biyolojik protezler hastaların klinik durumları değerlendirilerek tercih edilebilir. Hangi kapağın uygun olduğu konusu ya da hangi kapağın takılmasının faydalı olacağı sorusu ise hasta-cerrah beraberce konuşularak karar verilmesi gereken bir husustur. Biyolojik kapak takılan hastalarda kan sulandırıcı bazı ilaçlar bir süre sonra kullanılmayacağından hasta için avantajlı gözükse de 10-15 yıl içinde kapak dejenerasyonundan dolayı ikinci bir ameliyat gerekir. Bu unutulmamalıdır. Metal kapak takılması halinde ise kan sulandırıcı ilaçlar ömür boyu kullanılır.
Bu hastaların hamilelikleri öncesi mutlaka bir kardiyoloji uzmanından onay almaları, bazı araştırmalar yapılması ve düzenli kontrolleri gerekir.
Bu sebeple, kapak ameliyatı olacak ve hamilelik düşünen genç hastalarda karar almak çok hassas bir konudur. Hasta ve uzman doktorlardan gereken bilgiler alındıktan sonra ameliyata girmek önemlidir.
Son Sözler
Önemli olan ameliyat sonrası ilk 4-6 hafta bünye güçlenene kadar kendinize iyi bakıp, iyi beslenmeniz ve bir süre ziyaretçi kabul etmemeniz sizin açınızdan faydalı olacaktır. Düzenli egzersiz ve beslenme ile bu dönemi rahatlıkla geçirebilirsiniz.
Aklınıza gelen tüm sorularla ilgili doktorunuza başvurmayı unutmayın.
Kalp ameliyatları ile ilgili daha fazla bilgi edinmek, ikinci bir uzman görüşü almak veya randevu oluşturmak için benimle 0553 622 38 78 numaralı telefonum üzerinden iletişime geçebilir, gelişmeler için Instagram hesabımızı takip edebilir veya diğer yazılarımıza blog sayfamızdan ulaşarak inceleyebilirsiniz.
